Curaçao's vispopulatie
Changes in Curacao's fish population over the 20th Century is een recent gepubliceerde studie die de historische gegevens van Curaçao over visvangsten tussen de jaren 1905 en 2016 heeft vergeleken. Deze studie belicht verschuivingen in zowel de vangstgrootte als de soortensamenstelling. Inzicht in de veranderingen in de vispopulaties zal onderzoekers helpen om de algemene gezondheid van het ecosysteem beter te begrijpen en zal helpen om de instandhoudingsinspanningen voor de toekomst te sturen.
De veranderingen in de 20e eeuw
De Caribische Zee van vandaag ziet er heel anders uit dan 100 jaar geleden. Vroege Europese ontdekkingsreizigers merkten vaak de overvloed op van zeeleven, zoals zeekoeien, grote haaien en zeeschildpadden, in deze wateren (Cook, 1784).
Op het eiland Curaçao is de visserij al sinds 2500 v. Chr. een belangrijk onderdeel van de eilandcultuur (Van Buurt, 2009). Vanaf 1824 begonnen Nederlandse kolonisten deze wateren te gebruiken voor commerciële visserij. Dit was de eerste keer dat de visserij werd gebruikt om inkomsten te genereren (Teenstra, 1837).
Het eerste wetenschappelijke overzicht van de visserij op Curaçao werd eerst door Boeke in 1905 en vervolgens in 1908 door Breeman voltooid (Boeke, 1907; Zaneveld, 1962).

Deze studies werden herhaald in 1955, en de vissers merkten toen al een dramatische verschuiving in de beschikbaarheid van bepaalde vissen. Gewone soorten zoals Nassau-baarzen, koningsmakrelen en blauwe marlijnen waren steeds zeldzamer geworden (Zaneveld, 1962).
Decennia van menselijke expansie, overbevissing en afnemende waterkwaliteit hebben geleid tot een voortzetting van deze verschuiving binnen de kustmilieus, waar grote roofvissen steeds zeldzamer worden of helemaal ontbreken (McClenachan et al., 2010).
De studie van vispopulaties
In 2019 hebben CARMABI, de Universiteit van Amsterdam, het Departement Landbouw en Visserij, het Ministerie van Volksgezondheid, Milieu en Natuur, Wageningen Marine Research en onafhankelijke onderzoekers samengewerkt om de veranderingen in de visvangst door commerciële vissers in de loop van de 20e eeuw te vergelijken. Vier verschillende gebieden werden vergeleken: vis gevangen met lijn, fuik, en harpoengeweer samen met vis die niet door vissers werd gevangen.
Algemene trends van de vispopulatie
In het algemeen heeft zich in de vorige eeuw een verschuiving voorgedaan van de visserij op riffen dicht bij de kust naar meer diepzeevisserij op pelagische soorten. De verandering in technologie en praktijken heeft geleid tot een verandering in de doelsoorten. Hoewel directe vergelijkingen in de tijd moeilijk zijn door de grote verscheidenheid aan veranderingen, is het CFM tussen 1905 en 2016 gemiddeld gelijk gebleven, maar de samenstelling van de soorten en de individuele vangsthoeveelheden varieerden wel.
Complete verdwijning van sommige soorten
Het is ook belangrijk op te merken dat, hoewel het CFM ongeveer gelijk is gebleven - dit is slechts een maatstaf per individu -, de geschatte jaarlijkse vangst in de loop van de eeuw is gedaald van bijna 2000 ton tot 1000 ton. Deze studie heeft ook enkele alarmerende tendensen aan het licht gebracht, zoals de volledige verdwijning van sommige soorten en de dramatische daling van de populatieniveaus van andere.
Het gebruik van de totale vangst op basis van het gewicht kan een gevaarlijke methode zijn om de gezondheid van het plaatselijke visbestand te analyseren, aangezien een verschuiving tussen populaties de resultaten van overbevissing van specifieke soorten kan verhullen. Gezien de technologische vooruitgang in de afgelopen 50 jaar zou men een toename van de totale visvangst verwachten, maar dit is niet het geval geweest. Dit wijst erop dat de totale verdwijning van grote roofvissen tegen het midden van de 19e eeuw reeds grote gevolgen heeft gehad voor het hele ecosysteem van de riffen.
Afname van koraalpopulaties
Het is ook belangrijk om op te merken dat bepaalde soorten, waar de vissers niet op vissen, ook een opmerkelijke afname van de populaties zagen in de afgelopen halve eeuw. Dit geldt met name voor vissen die afhankelijk zijn van koraal, wat duidt op het belangrijke verband tussen de afname van de koraalpopulaties rond het eiland en de algehele gezondheid van het ecosysteem (Waitt Institute, 2017; De Bakker et al., 2016).
Andere vormen van habitatdegradatie, zoals het verlies van zeegras en mangroven, dragen verder bij tot het algemene verlies aan visdiversiteit en vispopulatie rond het eiland, aangezien dit belangrijke kraam- en voedselgebieden zijn voor vele vissoorten (Debrot et al., 2008).

Hoogtepunten van de studie
Deze studie laat zien hoe complex het is om volledige ecosystemen te bestuderen, en toont het belang aan van monitoring en instandhoudingsinspanningen op alle niveaus.
Het vergelijken van historische waarden van visvangsten is weliswaar inzichtelijk, maar niet voldoende om een volledig inzicht te krijgen in de veranderingen die zich in het kustmilieu voltrekken.
Inzicht in de complexe relaties tussen vissoorten en hun omgeving is noodzakelijk om in de toekomst een meer omvattend instandhoudingsplan te kunnen opstellen.
Voor meer informatie, bezoek de Nederlands-Caribisch Natuurverbond of de Carmabi Onderzoeksstation
Video's en foto's, geproduceerd en bewerkt voor Duiken op Curaçao door Natuur Pics Films.